پرورش و نگهداری زنبورهای نر

پرورش و نگهداري زنبورهاي نر سالم و به تعداد كافي براي جفت گيري موفقيت آميز ملكه هاي زنبورعسل، ضروري است.اطلاعات در خصوص زنبورهاي نر و مديريت آنها در طول فصل گسترده جفت گيري ملكه ها براي كمك به توسعه برنامه هاي مديريتي جهت افزايش تعداد نرها لازم است.

همانطور كه مي دانيم پرورش و نگهداري زنبورهاي نر سالم و به تعداد كافي براي جفت گيري موفقيت آميز ملكه هاي زنبورعسل، ضروري است.اطلاعات در خصوص زنبورهاي نر و مديريت آنها در طول فصل گسترده جفت گيري ملكه ها براي كمك به توسعه برنامه هاي مديريتي جهت افزايش تعداد نرها لازم است. يك ملكه زنبورعسل در جفت گيري طبيعي به طور متوسط با 12 زنبور نر جفت گيري مي كند( رنجي بين 1 تا 32 زنبور نر). يك ملكه خوب بايد 4.3 تا 7 ميليون اسپرم در اسپرماتكاء( كيسه ذخيره اسپرم) ذخيره كند.4.5 ميليون ذخيره اسپرم براي ملكه هاي تجاري كافي است. محققان كانادايي مشخص كردند كه ملكه ها حدود 2 ميليون اسپرم در هر سال مصرف مي كنند و اگر يك ملكه كمتر از 3 ميليون اسپرم دريافت كرده باشد، در زنبورداري صنعتي ،در كمتر از 12 ماه جايگزين خواهد شد. در شرايط خوب زنبورهاي نر سالم مي توانند 5 تا 10 ميليون اسپرم توليد كنند. زنبورهاي نر بطور ميانگين در سن 16 روزگي به بلوغ مي رسند و بعد از سن 28 روزگي كمتر مناسب جفت گيري هستند. ميانگين سن نرها 55 روز است و با توجه به شرايط فصلي مي تواند متفاوت باشد.

✅ ظرفيت كلني براي پرورش و نگهداري نرها: كلني هاي قوي با تعداد زياد زنبورهاي كارگر نسبت به كلني هاي ضعيف تر، تعداد زيادي نوزاد و زنبور نر بالغ را پرورش و نگهداري مي كنند. زنبورهاي نر خودشان قدرت تغذيه ندارند و وابسته به زنبورهاي پرستار سالم هستند كه آنها را از گرده، عسل و ترشحات غدد خودشان تغذيه مي كنند.

⭕توانايي كلني براي نگهداري جمعيت بالايي از نرهاي بالغ بستگيبه ميزان فراهمي گرده و تداوم آن دارد نه به ميزان گرده ذخيره شده در كلني. تنها گرده ذخيره شده در نزديكي منطقه پرورش نوزادان رابطه مثبتي با پرورش نرها دارد. كلني هاي قوي 300 تا 400 گرم گرده با كيفيت در روز نياز دارند( 2.1 تا 2.8 كيلو گرم در هفته) اگر اين گرده از طبيعت فراهم نشود بايد هر 3 تا 5 روز به كلني تغذيه شود. مشخص شده در كلني هايي كه گرده به شربت اضافه مي شود نسبت به تغذيه خشك گرده، بهتر به تغذيه نوزادان ميرسد. كلني هايي كه به طور منظم و پيوسته گرده يا مكمل گرده دريافت كرده اند، جمعيت بالايي از زنبورهاي نر را پرورش و نگهداري كرده اند. گرده تغذيه شده به كلني بايد عاري از بيماريها و آفات باشد و به جهت جلوگيري از انتقال عوامل بيماريزاي نوزادان، با اشعه ضدعفوني شده باشد.

عوامل موثر بر اخراج زنبورهاي نر از كلني: اخراج زنبورهاي نر از كلني زماني اتفاق مي افتد كه كلني تغذيه زنبورهاي نر را متوقف مي كندو اين به دليل كمبود گرده ورودي طي چند روز رخ مي دهد كه زنبورهاي نر ضعيف شده و از كندو حذف مي شوند.غالبا فاكتور مهم در اخراج نرها مقدار گرده تازه ورودي به كلني است. اگر جريان گرده به كلني فراتر از محدوده طبيعي فصلي باشد، اخراج نرها كاهش مي يابد. فاكتور ديگر كه بر اخراج نرها موثر است، عدم حضور ملكه است كه باعث كاهش اخراج نرها مي شود، هر چند به اندازه فاكتور جريان گرده بر اخراج نرها موثر نيست. عامل موثر ديگر بر اين موضوع، كاهش دماي خارجي كندو است كه به اخراج زنبورهاي نر كمك مي كند. عامل بعدي، سن ملكه است.كلني هايي كه ملكه هاي جوان دارند، اخراج نرها بيشتر است. شرايط نامساعد آب و هوايي كه در جمع اوري و جريان گرده خللي ايجاد كند، نيز بر اخراج نرها موثر است.

✅ طولاني كردن فصل پرورش نرها: استراتژي مهم براي طولاني تر كردن فصل پرورش نرها تغذيه منظم و مستمر كلني با گرده يا مكمل هاي گرده است. راه كار ديگر براي نگاهداري نرهاي بالغ خارج از فصل، حذف ملكه از كلني است و فراهم كردن قاب هاي زنبور و نوزاد از كلني هاي داراي ملكه به كلني بدون ملكه است. همچنين براي اين كلني بايد گرده به مقدار كافي و بطور مستمر فراهم گردد.

⭕ ارتباط بين زنبورهاي نر و فراهمي گرده: وقتي گرده در كلني فراهم است، زنبورهاي نر بالغ، تخم، لارو و شفيره نر وجود دارد. كمبود گرده به مدت 48 ساعت باعث فقدان لاروهاي نر مي شود، ولي زنبورهاي نر بالغ و شفيره و تخم انها در كلني موجود است. كمبود گرده به مدت 7 روز باعث مي شود زنبورهاي نر بالغ در كلني باشند ولي تخم، لارو و شفيره نر در كلني موجود نمي باشد. كمبود گرده به مدت 14 روز باعث مي شود كه زنبورهاي نربالغ و نوزادان نر در تمامي مراحل نوزادي از كندو حذف شوند.

✅ چهار نياز اصلي براي داشتن زنبورهاي نر:

1- فراهم كردن گرده اضافي با كيفيت براي كلني در طول فصل براي داشتن تعداد كافي زنبور نر بالغ الزامي است، همچنين تغذيه شربت و ذخاير كافي از عسل ضروري است.

2- استفاده از كلني هايي كه داراي ملكه با كيفيت با سن بيش از يكسال هستند.

3- اگر شان هاي نر بافت در پاييز در وسط منطقه نوزادان قرار داده شود، نرها زودتر متولد مي شوند. مطلوب تر اين است كه شان هايي استفاده شود كه مخلوطي از سلول هاي نر و كارگر داشته باشد.

4- كلني هاي بريدر( مادري) كه براي پرورش نرها استفاده مي شوند بايد همانند كلني هاي كه در آنها سلول هاي ملكه پرورش داده مي شوند، مراقبت شوند.

گرداوری و تنظیم: مهندس اسماعیل غفوری